In het Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn (looptijd 2018-2021) wordt een verdere aanscherping van de Nederlandse mestwetgeving verwacht. Aanleiding is dat er op verschillende plekken in ons land nog steeds te veel nitraat naar het grondwater uitspoelt. Ook blijken in het grondwater steeds vaker andere stoffen voor te komen die er niet in thuis horen. Wat betekent dit voor de agrariërs in Limburg en het project Duurzaam Schoon Grondwater (DSG)?

Sterke basis
Problemen met meststoffen in het grondwater zijn er al jaren, zegt beleidsmedewerker Mirja Baneke van de Vewin, de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland. ‘Mede door de eerdere actieprogramma’s is de uitstoot op veel plaatsen teruggebracht, maar er blijven plekken waar de normen niet worden gehaald. Daarom onderschrijven wij van harte de komst van aanvullende maatregelen om de grondwaterkwaliteit te beschermen. Er moet een sterke basis liggen onder alle acties om de uitstoot van meststoffen te verminderen, vooral in kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden. Vervolgens kan samen met de lokale boeren worden samengewerkt aan een duurzame combinatie van landbouw en waterwinning in deze gebieden.’

Zuid-Limburg
Staatssecretaris Van Dam van Landbouw wil bij de aanscherping van de mestwetgeving speciale aandacht besteden aan de lössgronden in Zuid-Limburg en de zandgronden in onder meer Midden- en Noord-Limburg. Is dat nodig? Nee en ja, zegt Frans Vaessen, WML-adviseur bij DSG. ‘Het gemiddelde nitraat-gehalte bij de DSG-deelnemers in de grondwaterbeschermingsgebieden in Zuid-Limburg is onder controle en ligt al jaren onder de norm. Dat blijkt ook weer uit de resultaten van de laatste metingen (zie elders in deze nieuwsbrief). We hebben dit te danken aan de goede samenwerking met agrariërs in het project DSG. Maar volgens onderzoek van het RIVM komen er in het lössgebied nog wel normoverschrijdingen voor.’

Midden- en Noord-Limburg
In Midden- en Noord-Limburg spoelt vanuit de landbouw meer nitraat uit naar het grondwater dan in Zuid-Limburg, maar dit wordt in het grondwater afgebroken. ‘Dat is echter een tijdelijk proces. Na een paar decennia gebeurt dat niet meer en dan ontstaat acuut een nitraatprobleem’, aldus Vaessen. ‘Des te meer reden om ook in Midden- en Noord-Limburg nu al in te zetten op een grondwatervriendelijke landbouw.’

Doorgaan met DSG
Naast nitraat komen in het grondwater ook steeds meer andere stoffen voor die er niet in thuis horen, zoals medicijnresten en brandvertragers. Dat blijkt uit recent onderzoek. Een deel van die stoffen komt uit de landbouw. ‘De concentratie blijft nog onder de normen, maar dat moet wel zo blijven’, zegt Vaessen. ‘WML wil, om de drinkwatervoorziening betaalbaar te houden, extra zuivering van het grondwater voorkomen. Door de inzet in DSG is het nu al twintig jaar niet nodig een nitraatzuivering te bouwen. Datzelfde streven we na bij alle andere stoffen die niet in het watersysteem horen.’

Doorgaan met DSG dus, en dat vindt ook Mirja Baneke een goed idee. ‘In projecten zoals DSG zie je dat deelnemers betere resultaten bereiken dan agrariërs die niet meedoen. Dat bewijst nut en noodzaak van DSG. Uiteindelijk bereik je toch het meest als je het samen doet.’