Honderd jaar geleden begon ons verhaal vanuit een vitaal belang: de volksgezondheid verbeteren. Het is bijna niet meer voor te stellen, maar destijds was schoon drinkwater een luxe. Veel mensen waren afhankelijk van het water uit dorpsputten, regenwater of rivierwater. Inmiddels is schoon drinkwater niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven en van groot belang voor de volksgezondheid, welzijn en welvaart voor Limburg.
1925: Onze oorsprong - Van dorpsput naar collectieve drinkwatervoorziening
Tot het einde van de 19e eeuw haalden de inwoners van Limburg hun drinkwater uit dorpsputten, regenwater of rivierwater. Dit water was vaak vervuild, vooral in de steden. Na zware cholera-epidemieën werd het belang van schoon drinkwater duidelijk. In Limburg werden de eerste stedelijke drinkwaterbedrijven opgericht in Maastricht (1887) en Heerlen (1889). In de periode 1913-1920 ontstonden in oostelijk Zuid-Limburg ook waterleidingbedrijven, mede door de waterwinning in de mijnbouw.
In 1910 probeerde het provinciaal bestuur een openbare watervoorziening voor het platteland op te zetten, maar dit mislukte eerst. In 1925 besloten de Provincie en zestien gemeenten samen de NV Waterleiding Maatschappij voor Zuid-Limburg op te richten. Op 3 juli 1925 startte in Maastricht het eerste team met één directeur, vier administratieve medewerkers, één opzichter-tekenaar, één opzichter-bedrijfsleider en drie fitters.
De eerste medewerkers van Waterleiding Maatschappij voor Zuid-Limburg in 1925: pioniers van schoon drinkwater in Limburg.
Waterleidingnet in aanleg door de NV Waterleiding Maatschappij voor Zuid-Limburg: deze kaart geeft een historisch beeld van de groeiende infrastructuur voor schoon drinkwater in de regio.
1926 - 1931: Steeds meer gemeenten sluiten zich aan
Steeds meer gemeenten treden toe. Dat resulteert eind 1926 in 193 kilometer aan drinkwaterleiding en 2.620 aansluitingen. In 1927 wordt de watertoren op het hoogste punt van het plateau van Schimmert opgeleverd (De Reus), destijds het technisch middelpunt van het bedrijf. Aanvankelijk wordt bij gemeente Heerlen water ingekocht uit winplaats Croubeek (tegenwoordig pompstation Craubeek in Voerendaal). In 1931 start de eigen waterwinning in Mechelen (De Landeus), Geulle, Ransdaal, Heer en Hoensbroek.
1931 - 1965: De Limburgse drinkwatervoorziening groeit groter
Voor de oprichting van drinkwaterbedrijven werd water opgepompt uit putten op erven of in de dorpskern. Door de opkomst van de mijnen ontstonden openbare waterleidingbedrijfjes, maar op veel plekken, vooral op het platteland, was er nog geen collectieve drinkwatervoorziening.
Water uit de put
In 1932 worden vanuit een vliegtuigje strooipamfletten verspreid, ter promotie van kraanwater, en dus ook gezond drinkwater, in huis.
Begin jaren vijftig stijgt het aantal aansluitingen snel. Er worden nieuwe leidingen aangelegd, de productiecapaciteit verhoogd en extra pompputten, reservoirs en opjagers gebouwd om de groeiende vraag naar drinkwater voor huishoudelijke apparaten zoals wasmachines bij te kunnen benen.
Aanleg nieuwe leidingen. Destijds nog allemaal met de hand.
1952: eerste buislegging in Maasbree door de toenmalige Gouverneur Frans Houben als officiële startmoment van NV Waterleiding Maatschappij voor Midden- en Noord-Limburg.
Eerste buislegging in Maasbree
1965 - 1973 :Steeds meer gemeenten sluiten zich aan
Op deze kaart zie je de groei van het voorzieningsgebied in Zuid-Limburg. In 1965 hadden de meeste gemeenten zich aangesloten bij NV Waterleiding Maatschappij voor Zuid-Limburg. Het bedrijf had toen 58.900 aansluitingen, 979 km aan leidingen, 7 pompstations en produceerde 11,9 miljoen m³ drinkwater per jaar.
Ontwikkeling voorzieningsgebied Zuid-Limburg 1925-1961
1973 - 1989: Limburgs Drinkwater voor Zuid, Midden en Noord
Een belangrijk moment in de geschiedenis van het provinciale waterleidingbedrijf: na de overname van de gemeentelijke waterbedrijven van Vaals (1970), Ubach over Worms en Nieuwenhagen (beiden 1971) en de overname van Geulvallei (1972), fuseerden Zuid en Midden- en Noord op 1 juli 1973 tot NV Waterleiding Maatschappij Limburg, met als handelsnaam WML.
Het ‘Basisplan watervoorziening bevolking en industrie in Limburg’ van Provincie Limburg vormde de basis voor overname van alle gemeentelijke waterleidingbedrijven door WML en daarmee voor een toekomstbestendige drinkwatervoorziening in Limburg.
Door de fusie staat de teller in 1975 ineens op 176.470 aansluitingen en ligt er zo'n 3.945 kilometer leiding in Limburgse grond. Dat jaar wordt er 40 miljoen m3 drinkwater geleverd.
Na de fusie en groei van personeel wordt het tijd voor een nieuw, centraal hoofdkantoor. WML koopt in 1984 het gebouw aan de Prins Bisschopsingel 2 in Maastricht van de Provinciale Limburgse Elektriciteit Maatschappij (PLEM). Daarmee komt een einde aan de gespreide werkplekken, zoals de villa Prins Bisschopsingel 1 en dependances zoals het voormalige gemeentehuis van Heer.
Prins Bisschopsingel 2 in Maastricht
In 1973 groeit de capaciteit van pompstation Roodborn naar ruim 6 miljoen m3 per jaar en het wordt daarmee destijds de grootste winning. De nieuwbouw in de idyllische omgeving van de Eyserbeek biedt vanaf 1974 onderdak aan de installatieonderdelen die tot dan in kleine provisorische pompgebouwtjes gehuisvest waren.
Bouw pompstation Roodborn nabij buurtschap De Piepert in Eys
Om drinkwater te kunnen leveren aan een groeiend aantal klanten breidt WML het leidingnet voortdurend uit. Daarbij wordt er ook gebruikt gemaakt van zogenoemde zinkers, waterleidingen die in een mantelbuis van corrosiebestendig materiaal afgezonken worden om een waterweg te kruisen.
1989 - 2002: Nieuwe ontwikkelingen
In 1989 zet WML de eerste stappen in automatisering. De samenwerking met Limagas voor meteropname en facturering (Ingawa) werd stopgezet en er wordt een eigen verbruiksinformatiesysteem ontwikkeld.
In 1993 ondertekent WML samen met de Provincie Limburg het Toetsingskader. Hierin worden concrete stappen afgesproken om de grondwaterwinning te verminderen ten gunste van oppervlaktewater uit de Maas. In 1998 begint de bouw van Waterproductiebedrijf Heel in Beegden. Beegden maakte destijds deel uit van de gemeente Heel (tegenwoordig gemeente Maasgouw).
In 2002 wordt Waterproductiebedrijf Heel officieel geopend. Hier maakt WML van Maaswater drinkwater, via een uniek proces dat nog niet eerder in Nederland werd toegepast. Door minder grondwater op te pompen, helpt WML mee de natuur te beschermen tegen verdroging.
Kijkje op een deel van het leidingnetwerk in Waterproductiebedrijf Heel.
In de jaren negentig komt ook bij WML meer aandacht voor klantgerichtheid. Daarin past ook de versnelde uitvoering van onthardingsprojecten, waarbij op wens van de klant en ter verbetering van de comfortbeleving een gedeelte van de kalk uit het drinkwater wordt gehaald.
De eerste onthardingsfabrieken komen in Heerlen en Maastricht, waar een gedeelte van de kalk uit het harde Zuid-Limburgse grondwater wordt gehaald. Later worden er ook onthardingsfabrieken in Hunsel en Ospel opgeleverd. Bij de ontharding komen reststoffen vrij. Deze zuivere kalkkorrels zijn circulair en worden hergebruikt bij bijvoorbeeld de productie van glas.
2002 - anno nu: WML voorziet heel Limburg van drinkwater
Aan het begin van het nieuwe millennium verpompt WML 74 miljard liter drinkwater per jaar naar 458.849 klanten via een leidingnet van 7.432 kilometer lang. Dat is een afstand van Maastricht tot Shanghai.
WML neemt in 2002 het enige nog zelfstandig opererende drinkwaterbedrijf – namelijk het waterbedrijf van Nutsbedrijven Maastricht- over. Vanaf dat moment krijgt heel Limburg drinkwater van WML. En krijgen inwoners van Maastricht westelijk van de Maas eindelijk het lang verwachte ontharde en zachte drinkwater. WML zorgt dan voor 74 miljoen m³ water via een leidingnet dat 8.400 kilometer lang is. Er zijn 507.000 aansluitingen en het bedrijf heeft 466 medewerkers.
Drinkwaterkwaliteit
WML besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van drinkwater. We nemen continu watermonsters in het drinkwatersysteem die we vervolgens analyseren in het laboratorium. Ook wordt het water uit onze bronnen gecontroleerd vóórdat het de zuivering in gaat. In het geval van Maaswater gebruiken we daarbij biomonitoring, onder andere in de vorm van watervlooien (daphnia's) en mosselen. Laten die een afwijkend bewegingspatroon zien, dan weten wij dat er iets mis is met de Maaswaterkwaliteit en gebruiken we het tijdelijk niet om er drinkwater van te maken.
Om Limburgs drinkwater bij alle klanten te kunnen leveren, onderhoudt WML een leidingsysteem van zo’n 8.700 kilometer. Dat is een afstand van Maastricht tot Shanghai. Via transportleidingen -leidingen met de grootste diameters- verpompen we het drinkwater van de pompstations naar steden en dorpen. Daar stroomt het via een fijnmaziger net (hoofdleidingen in de straat) en uiteindelijk via zogenoemde aansluitleidingen naar klanten. Het onderhoud en de noodzakelijke vervangingen van waterleidingen vergen de nodige inspanning en investeringen.
Om in de toekomst flexibeler in te spelen op veranderingen in waterkwaliteit en vraag naar drinkwater, past WML bij nieuw te bouwen pompstations een modulaire zuivering toe. Anders dan bij bestaande zuiveringen, veelal bestaande uit betonnen bakken, is het dan eenvoudiger om bijvoorbeeld een extra zuiveringsstap toe te voegen. Deze methode passen we toe bij de nieuwbouw van pompstation Breehei (Leunen/Venray, medio 2020) en pompstation Grubbenvorst (Lottum, vanaf 2026).
WML is 100% klimaatneutraal, mede dankzij onze eigen windturbines in Ospeldijk en zonnepanelen op de daken van onze gebouwen. We winnen ook energie terug met waterturbines in het leidingnet. Daarnaast spannen we ons in om, waar mogelijk, onze CO2 uitstoot zo veel als mogelijk te verminderen.
Limburgs drinkwater. Toen, nu èn in de toekomst
Als WML zorgen wij in Limburg al 100 jaar voor het drinkwater, het is onze oorsprong. Wij leveren drinkwater van perfecte kwaliteit, dat altijd vers is en lekker smaakt. Dit doen wij 24 uur per dag, 7 dagen in de week, 365 dagen per jaar.
Het Nederlandse watersysteem anno nu staat onder grote druk. De effecten van klimaatverandering en een groeiende vraag naar drinkwater raken de Limburgse drinkwatervoorziening. De kwaliteit van de waterbronnen neemt af door verzilting en vervuiling. De drinkwatervoorziening is van vitaal belang voor de samenleving.
We werken bij WML niet alleen aan schoon drinkwater voor nu, maar ook voor de generaties na ons. Daar kan Limburg op vertrouwen en daar zijn we trots op!
Open dag 17 mei 2025
Wilt u meer weten over het maken van drinkwater? Ons Waterproductiebedrijf Heel in Beegden dat gedurende 1998 tot 2002 gebouwd is, stellen we dan open voor bezoekers. Wij verwelkomen u graag op zaterdag 17 mei 2025.
Klik hier voor meer informatie over de open dag.
U kunt de meeste zaken rondom uw drinkwateraansluiting zelf online regelen. In mijnWML bekijkt en beheert u bijvoorbeeld uw gegevens, kunt u een verhuizing doorgeven en kunt u de financiële waterzaken regelen.